Rak ucha

Złośliwy guz ucha środkowego, przewodu słuchowego lub małżowiny usznej - rak ucha - objawia się tworzeniem węzła, krwawiącymi ziarninami, owrzodzeniami. Tym wczesnym objawom raka ucha najczęściej towarzyszy swędzenie, hałas, ból i wydzielina. Często występuje jednostronne uszkodzenie słuchu. Jednak obecność pewnych objawów zależy od rodzaju guza. W przypadku rozprzestrzeniania się złośliwej formacji pojawiają się oznaki uszkodzenia nerwów czaszkowych. Powiększenie regionalnych węzłów chłonnych wiąże się z przerzutami limfogennymi.

Klasyfikacje i objawy raka według typu

Statystyki pokazują, że rak ucha stanowi około jednego procenta całkowitej liczby nowotworów.

Nie ma różnicy płci: mężczyźni i kobiety są jednakowo narażeni na tę chorobę. Najczęściej są to osoby po 40 roku życia. Statystyki lokalizacji mają następujący obraz:

80% - rak ucha,
15% - guz przewodu słuchowego zewnętrznego,
5% - nowotwór w uchu środkowym.

Istnieje klasyfikacja nowotworów ucha według kryteriów lokalizacji, przyczynowości, typu wzrostu, struktur mikroskopowych i histologicznych. W oparciu o kryterium lokalizacji choroba może dotyczyć ucha środkowego i zewnętrznego, z podziałem na nowotwory złośliwe małżowiny usznej i guza przewodu słuchowego zewnętrznego.

Czynnik przyczynowości pozwala nam podzielić tę onkologię na:

pierwotny, gdy łagodne komórki przekształcają się w złośliwe,
wtórne, gdy ognisko wzrostu znajduje się w pobliskich narządach (na przykład nosogardzieli), po czym następuje kiełkowanie w okolicy narządu słuchu.

Według rodzaju wzrostu wyróżnia się guzy egzofityczne, które rosną w świetle narządu i endofityczne, rosnące głównie w głąb. Badanie histologiczne ujawnia kilka rodzajów zmian, które rozwijają się w różnym tempie i różnicach zewnętrznych:

Nabłonek kolczystokomórkowy (rak kolczystokomórkowy, rak kolczystokomórkowy). Szybko rosnący nowotwór złośliwy wyrastający z komórek nabłonka (komórki płaskie zlokalizowane w powierzchniowej warstwie naskórka).
- W małżowinie usznej wygląda jak brodawka o szerokiej podstawie i wyrostku, który lekko krwawi.
- Kanał słuchowy przypomina wyrostek w kształcie nerki lub erozję, która czasami rozprzestrzenia się w całym kanale słuchowym.

W 75% przypadków wpływa na skórę twarzy i skóry głowy. Ten typ nabłoniaka stanowi około 25% wszystkich nowotworów skóry i błon śluzowych. Bardziej podatne na tę chorobę są osoby rasy kaukaskiej o jasnej karnacji, które szybko palą się na słońcu. Częściej dotyka osoby powyżej 60. roku życia, a u dzieci odnotowuje się głównie guzy uwarunkowane genetycznie.

W 98% przypadków daje przerzuty drogą limfogenną. Docierając do układu limfatycznego, komórki rakowe rozprzestrzeniają się przez naczynia limfatyczne i zatrzymując się w lokalnych węzłach chłonnych, zaczynają trwać. Dystrybucja krwiopochodna z przepływem krwi występuje tylko w 2% przypadków.

Basalioma (rak podstawnokomórkowy). Najczęściej występuje na skórze twarzy i szyi. Basalioma może powoli wrastać zarówno w tkankę podskórną, jak i w pobliską tkankę kostną i mięśniową, ale albo w ogóle nie daje przerzutów, albo przerzuty pojawiają się w późniejszych stadiach.

Na początkowych etapach rak podstawnokomórkowy może wyglądać jak normalny pryszcz, który powoli powiększa się, nie powodując bolesnych odczuć. Na środku pryszcza tworzy się szarawa skorupa. Po usunięciu na skórze pozostaje tymczasowe wgniecenie, które wkrótce ponownie staje się chrupiące. Specyficznym objawem tego nowotworu jest obecność gęstego grzbietu wokół guza. Sam wałek składa się z drobnoziarnistych formacji przypominających miniaturowe perły i staje się szczególnie widoczny, gdy skóra jest naciągnięta. Ze względu na rozszerzenie naczyń powierzchownych często odnotowuje się obecność pajączków.

Jeśli jest kilka zmian guzkowych, z czasem mogą się one łączyć.

Wraz z kiełkowaniem raka podstawnokomórkowego do otaczających tkanek pojawia się wyraźny zespół bólowy. W zależności od postaci choroby objawy mogą się różnić:

Guzkowo-wrzód objawia się nadskórnym zaokrąglonym guzowatopodobnym uszczelnieniem, które z czasem narasta, przybierając nieregularną konfigurację.
Postać brodawkowata charakteryzuje się pojawieniem się półkulistego, gęstego guzka przypominającego kalafior.
Wielkoguzkowa (guzowata) forma jest pojedynczym nadskórnym węzłem z naczyniowymi gwiazdkami na powierzchni, rosnącymi na zewnątrz.
Ze względu na pigmentowany środek lub obrzeża, zabarwiona forma może przypominać czerniaka, ale ten typ basalioma charakteryzuje się specyficzną „perłową” pręgą.
Formacja twardzikowata różni się od innych tym, że w miarę wzrostu zamienia się w gęstą, płaską płytkę nazębną o szorstkiej powierzchni i wyraźnych konturach.
Postać bliznowato-zanikowa charakteryzuje się tworzeniem owrzodzenia w środku guzka, który rozprzestrzenia się do krawędzi. Jednocześnie proces bliznowacenia rozpoczyna się w środku, co tworzy charakterystyczny obraz z wyraźną krawędzią i blizną pośrodku.

Choroba rozwija się częściej u osób po 40 roku życia. Długotrwała ekspozycja na bezpośrednie działanie promieni słonecznych bezpośrednio przyczynia się do jej występowania. Zagrożone są osoby o jasnej karnacji, a także osoby mające kontakt z substancjami rakotwórczymi i toksycznymi.

Mięsak. Bardzo rzadki nowotwór w tej lokalizacji, który powstaje z leżącej poniżej „niedojrzałej” tkanki łącznej. W zależności od dotkniętej tkanki rozróżnia się chrzęstniakomięsaka (chrząstkę), kostniakomięsaka (kości), mięśniakomięsaka (mięśnia), tłuszczakomięsaka (tłuszczowego). Charakteryzuje się powolnym wzrostem w okolicy małżowiny usznej i szybkim wzrostem w przewodzie słuchowym. Mięsaki, w przeciwieństwie do innych nowotworów, nie są „związane” z określonymi narządami.
Czerniak. Szybko rozwijająca się, ale rzadka choroba dla tej lokalizacji. Nowotwór złośliwy występuje z powodu nietypowej degeneracji melanocytów - komórek pigmentowych. Występowanie tej patologii u osób o ciemnej skórze jest mało prawdopodobne, jednak w statystykach chorób można również prześledzić predyspozycje rodzinne.

Zróżnicowany kształt, konsystencja i kolor czerniaka utrudnia samodiagnozę po wyglądzie formacji. Czerniak może mieć prawie dowolny kształt i zawierać wtrącenia w kilku kolorach, od szaro-czarnego i brązowego do niebieskiego i różowo-fioletowego. Istnieją odbarwione formacje. Częściej niż elastyczny czerniak ma gęstą konsystencję. Cechą charakterystyczną czerniaka jest brak tworzenia się naskórka na powierzchni. Objawy zewnętrzne zależą od postaci choroby:

Powierzchownie rozprzestrzenia się, gdy się pojawia, wygląda jak czarna lub brązowa, niewypukła plamka pigmentowa o średnicy 5 mm lub mniej. Okres braku wzrostu nad powierzchnią skóry może trwać do 7 lat. Fazie pionowej towarzyszy gwałtowna aktywacja procesu onkologicznego.
Forma guzkowa jest również podobna do grzyba lub polipa. Kolor waha się od niebiesko-czerwonego do czarnego. Pomimo pionowej struktury formacji, w procesie odnotowuje się również poziomą fazę wzrostu.
Lentigo-czerniak w fazie horyzontalnej może trwać 10-20 lat. Wraz z przejściem do fazy pionowej ognisko zmiany staje się nierówne w kolorze, a krawędzie stają się nierówne.

Podział procesu onkologicznego na 4 etapy jest stosowany w praktyce klinicznej do określenia rodzaju rozprzestrzeniania się nowotworu.

W pierwszym etapie dochodzi do uszkodzenia skóry ucha zewnętrznego i błony śluzowej środkowego.
W drugim etapie zaatakowana jest leżąca poniżej chrząstka ucha zewnętrznego i struktury kostne środkowej części warstwy zwartej.
Trzeci etap charakteryzuje się wyjściem poza granice warstwy zwartej z porażką regionalnych węzłów chłonnych.
Guz atakuje sąsiednie struktury anatomiczne, tworzą się konglomeraty zakażonych węzłów chłonnych, w tym głębokie węzły chłonne szyjne.

Specyfika nowotworów złośliwych narządu słuchu

Bezobjawowy początkowy etap raka ucha zewnętrznego zostaje zastąpiony zauważalnym swędzeniem, hałasem i zlokalizowanym bólem. Wrzód, ziarnina lub guzek w obrębie przewodu słuchowego krwawią częściej niż zmiana w obrębie ucha. Oprócz krwi może być uwalniany śluz lub ropa.

Upośledzenie słuchu zaczyna się od kiełkowania do sekcji wewnętrznych, czemu towarzyszą:

zwiększona intensywność bólu,
paraliż mięśni twarzy (z uszkodzeniem nerwu twarzowego),
powikłania śródczaszkowe.

Pod względem objawów rak ucha środkowego w początkowych stadiach przypomina przewlekłe zapalenie ucha środkowego. Jako charakterystyczne objawy ropienie i utrata słuchu są częstsze niż inne.

W przewodzie słuchowym pojawiają się granulki, których wzrost stopniowo staje się aktywniejszy i towarzyszy mu krwawienie. Postępuje utrata słuchu. Zespół bólowy nasila się wraz z kiełkowaniem leżących poniżej tkanek (podczas gdy ból promieniuje do szyi i skroni).

W przypadku zaangażowania pobliskich struktur anatomicznych w proces onkologiczny pojawiają się objawy ich porażki: ostre bóle z zajęciem nerwów (trójdzielny, twarzowy), porażenie mięśni, upośledzenie połykania i funkcja motoryczna żuchwy. Ruch guza w kierunku mózgu charakteryzuje się rozwojem rakowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. „Dotknięta” tętnica szyjna wewnętrzna zaczyna obficie krwawić.

Diagnoza i możliwości leczenia

Diagnozę stawia się na podstawie otoskopii, radiografii (z guzem ucha środkowego), badań histologicznych i cytologicznych. Kierunek i objętość obszaru dotkniętego guzem określa się za pomocą MRI i CT mózgu. W przypadku choroby ucha zewnętrznego onkologię odróżnia się od gruźlicy, wyprysku płaczącego, tocznia rumieniowatego, zapalenia ucha i łagodnych nowotworów. W przypadku raka ucha środkowego różnicuje się go z zapaleniem kości i szpiku kości skroniowej, przewlekłym ropnym zapaleniem ucha środkowego, gruźlicą, kiłą, chemodektomią tętnicy szyjnej.

Leczenie i rokowanie zależą od zaniedbania choroby i stopnia zaangażowania sąsiednich struktur anatomicznych w proces patologiczny:

W pierwszym etapie pacjentom przepisuje się radioterapię. Po przebiegu radioterapii i w obecności pozostałości nowotworowych wykonuje się elektrowycięcie.
W kolejnym etapie pokazano terapię skojarzoną: przedoperacyjną radioterapię i chirurgiczne usunięcie nacieku lub, w przypadku uszkodzenia zewnętrznego przewodu słuchowego, całego małżowiny usznej. W niektórych przypadkach elektroresekcja węzła może być opcją do klasycznej operacji.
W późniejszych etapach stosuje się radioterapię, a następnie wycięcie wraz z włóknem patologicznych węzłów chłonnych.

W przypadku ograniczenia wzrostu nowotworu do obszaru jamy bębenkowej po radykalnej operacji możliwe jest wyleczenie. Kiedy kości (jarzmowe i główne), środkowy dół czaszki, tętnica szyjna i błony oponowe są zajęte, rokowanie jest złe.