Audiometria to metoda określania czułości analizatora słuchowego na drgania dźwiękowe o różnym natężeniu. Badania diagnostyczne wykonuje audiolog, który na podstawie krzywych audiogramu może określić próg słyszalności sygnałów dźwiękowych przewodzonych przez kość i powietrze. Wyniki badania umożliwiają zdiagnozowanie ubytku słuchu i stopnia jego rozwoju u pacjentów z patologiami uszu.
Podczas badania audiometrycznego pacjent otrzymuje sygnały dźwiękowe o różnej długości fali (częstotliwości) i natężeniu. Zgodnie z subiektywnymi odczuciami pacjenta na wykresie zaznaczono punkty minimalnego dźwięku, które są rejestrowane przez analizator słuchowy. Każdy z uzyskanych punktów na wykresie wskazuje na minimalne natężenie drgań dźwięku o danej częstotliwości. Po przetworzeniu wykresu i połączeniu wszystkich punktów audiolog otrzymuje dwie krzywe: minimalny próg przewodnictwa dźwięków kostnych i powietrznych.
Audiometria tonalna
Co to jest audiometria słuchu? Audiometria to metoda określania minimalnego natężenia dźwięku, które mogą być odbierane przez części przewodzące i odbierające dźwięk analizatora słuchowego. W przypadku braku patologii osoba jest w stanie usłyszeć mowę szeptaną lub tykanie zegara, których intensywność wibracji dźwięku mieści się w zakresie od 0 do 25 dB.
Brak możliwości odbioru drgań dźwiękowych o natężeniu poniżej 26 dB wskazuje na uszkodzenie słuchu.
Istnieje kilka rodzajów badań audiometrycznych, z których główne to:
- komputer;
- przemówienie;
- tonalny.
Audiometria tonalna to metoda określania stopnia ubytku słuchu według progu percepcji dźwięku w zakresie częstotliwości od 125 do 8000 Hz. Dzięki badaniu specjalista może określić minimalny poziom wrażliwości słuchu pacjenta, co daje podstawę do postawienia trafnej diagnozy i określenia stopnia rozwoju ubytku słuchu.
Wskazania
Badania audiometryczne są jednymi z najbardziej wiarygodnych spośród innych badań otolaryngologicznych do oceny progu wrażliwości słuchowej. Bezpośrednimi wskazaniami do zdania egzaminu akustycznego są:
- otoskleroza;
- autofonia;
- utrata słuchu;
- zapalenie ucha;
- nawracające zapalenie ucha środkowego;
- Poważny uraz mózgu;
- częste zapalenie nosogardzieli;
- nieprawidłowa budowa narządu słuchu.
Zabieg nie ma przeciwwskazań i nie wymaga specjalnego przeszkolenia. Metoda badania instrumentalnego pozwala na stwierdzenie obecności guzów, nieprawidłowości anatomicznych w strukturach ucha oraz przeszkód powstałych podczas zapalenia tkanek miękkich. W ten sposób lekarz laryngolog określa z dużą dokładnością, w których częściach analizatora słuchowego występują zmiany patologiczne prowadzące do rozwoju dysfunkcji słuchu.
Terminologia
Aby zrozumieć, w jaki sposób wykonuje się badanie audiogramowe, należy zrozumieć metodę audiometrii i związaną z nią terminologię. Ostrość słuchu określa się na podstawie danych, które uwzględniają dwie główne cechy wibracji dźwięku:
- częstotliwość (długość fali) - charakterystyka liczby oscylacji sygnałów dźwiękowych w ciągu 1 sekundy, wyrażona w hercach (Hz);
- intensywność to wielkość fizyczna, która określa siłę nacisku wibracji wytwarzanych przez falę dźwiękową. Dla wygody badania audiometryczne nie wykorzystują skalaru, ale wartość względną, mierzoną w decybelach (dB).
Audiometria tonalna jest subiektywną miarą percepcji słuchowej, która wymaga informacji zwrotnej od pacjenta. Audiolog za pomocą audiometru podaje sygnały dźwiękowe o określonej częstotliwości i natężeniu, a pacjent informuje go, czy odbiera dźwięki, czy nie. W otolaryngologii najczęściej stosowana jest tonalna metoda wykrywania zaburzeń pracy analizatora słuchowego, która umożliwia ocenę stopnia podatności komórek rzęsatych i ewentualnych zaburzeń w układzie przewodzenia i odbiorczym dźwięku .
Tworzenie wykresu
Badania audiometryczne rozpoczynają się od sprawdzenia zdrowego ucha. Za pomocą specjalnej wkładki nausznej umieszczonej na małżowinie usznej specjalista określa próg przewodnictwa powietrznego. Aby określić przewodnictwo kostne na kości wyrostka sutkowatego, znajdującego się za małżowiną uszną, zamocowany jest specjalny wibrator.
Wyniki przewodnictwa powietrznego oceniają próg wrażliwości słuchowej pacjenta, a przewodnictwo kostne wskazuje na percepcję sygnałów dźwiękowych przy wyłączonym systemie przewodzenia dźwięku - „rezerwa ślimakowa”. Audiogram ucha pozwala z dużą dokładnością określić, w której części analizatora słuchowego występują naruszenia.
W przypadku braku przeszkód na drodze fali dźwiękowej przez system odbierania dźwięku, wibracje wytworzone przez niego w strukturach kostnych ucha wewnętrznego będą wielokrotnie wzmacniane. W przypadku patologii w uchu środkowym lub zewnętrznym tylko wibracje dotrą do labiryntu ucha i odpowiednio do komórek rzęsatych (receptorów).
Standardy audiometrii
Wynikiem badania audiometrycznego jest audiogram, na którym widoczne są 4 krzywe sygnału: dwie dla prawego i dwie dla lewego ucha. Na podstawie danych graficznych specjalista ocenia stopień podatności komórek rzęsatych, tj. receptory słuchowe. Zgodnie z klasyfikacją międzynarodową stopień ubytku słuchu określa się, porównując otrzymane wyniki ze standardowymi danymi:
- 26-40 dB - nieznaczny ubytek słuchu (1 stopień ubytku słuchu), w którym pacjent ma trudności z rozróżnianiem mowy szeptanej;
- 41-55 dB - średni ubytek słuchu (II stopień ubytku słuchu), w którym pacjent nie odbiera normalnej mowy z odległości większej niż 10 m;
- 56-70 dB - ciężki ubytek słuchu (ubytek słuchu stopnia 3), w którym pacjent jest w stanie odbierać sygnały dźwiękowe o dużej intensywności;
- 71-90dB - bardzo ciężki ubytek słuchu (IV stopień ubytku słuchu), w którym pacjent rozróżnia bardzo głośną mowę wydawaną w odległości nie większej niż 40 cm od małżowiny usznej.
Podczas diagnozowania głuchoty klinicznej pacjenci nie są w stanie odbierać drgań dźwiękowych o natężeniu przekraczającym 120 dB. W przypadku całkowitej głuchoty komunikacja słuchowo-werbalna z pacjentami jest prawie niemożliwa.
Interpretacja wyników
Audiogram słuchu jest graficzną reprezentacją wyników badania audiometrycznego. W dwuwymiarowym układzie współrzędnych pozioma (oś odcięta) wskazuje częstotliwość drgań dźwięku w Hz, a pionowa (rzędna) natężenie sygnału dźwiękowego w dB. Z reguły wykres przedstawia dwie krzywe, z których jedna pokazuje próg wrażliwości kości, a druga - przewodnictwo powietrzne tonów.
Przewodnictwo kostne wskazuje na obecność odporności na drgania wywołane drganiami dźwiękowymi w strukturach ucha wewnętrznego i kości czaszki. Przewodnictwo powietrzne pozwala zdiagnozować obecność przeszkód na drodze sygnału dźwiękowego przez drogi oddechowe ucha środkowego i zewnętrznego.
Jak interpretować wyniki? Normalny audiogram zawiera dwa wykresy, których skrajne punkty leżą w zakresie od 0 do 25 dB. W tym przypadku różnica między wynikami graficznymi przewodnictwa powietrznego i kostnego dźwięku nazywana jest interwałem kostno-powietrznym. Oceniając wyniki badania, lekarz analizuje następujące dane:
- jeśli krzywa przewodnictwa kostnego sygnałów dźwiękowych mieści się w normalnym zakresie, a krzywa powietrza jest znacznie niższa, wskazuje to na rozwój przewodzeniowego ubytku słuchu;
- jeśli obie krzywe pokrywają się, ale jednocześnie znajdują się poniżej normalnego zakresu, diagnozowany jest odbiorczy ubytek słuchu;
- obecność dużego odstępu kość-powietrze, w którym obie krzywe znajdują się poza normalnym zakresem, wskazuje na rozwój mieszanego ubytku słuchu.
Audiogram niedosłuchu typu zmysłowo-nerwowego pozwala określić próg percepcji sygnałów dźwiękowych na podstawie wielkości odstępu kostno-powietrznego. Diagnostyka audiometryczna jest jednym z najbardziej wiarygodnych sposobów określania stopnia ubytku słuchu.
Podczas diagnozowania niedosłuchu odbiorczego stopnia 4 analizator słuchu nie jest w stanie odbierać i przetwarzać dźwięków o natężeniu poniżej 91 dB.
Pacjenci z tą patologią praktycznie nie rozróżniają dźwięków nawet podczas używania aparatów słuchowych.
